Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türk Yoğun Bakım Uzmanları Derneği
Tıp alanında son yüzyılda yaşanan gelişmeler, daha önce tedavisi mümkün olmayan birçok hastalığın tedavi edilebilmesini sağlamış ve bu süreçte birçok üst düzey cihazın da devreye girmesi ile beraber geçen yüzyıl ortalarından itibaren dünyada ve ülkemizde yoğun bakımın alt yapısı oluşmaya başlamıştır. Bundan 170 yıl kadar önce Florence Nightingale Kırım Savaşı sırasında, İstanbul’da Selimiye Kışlasında yakın takip gerektiren yaralı askerlerin ayrı bir yerde bakılması ve yakın izlemini sağlayarak yoğun bakımın ilk ilkelerini oluşturmuş; Bjorn Ibsen ise 1950’li yıllarda çocuk felci salgını sırasında solunum yetmezliği gerektiren hastaları izlemek üzere Avrupa’da ilk yoğun bakım ünitesini kurmuştur.
Cumhuriyet’in ilanı ile ülkemizde tıp alanı da hızla modernleşmiş, gelişmiştir. Üniversitelerin sayısı artmış, mevcut üniversitelerin modernleşmesi sağlanmıştır. Ülkemizde diğer ülkeler ile eş zamanlı olarak, ilk yoğun bakımlar İstanbul’da Prof. Dr. Celalettin Öner, Prof. Dr. Sadi Sun ve Prof. Dr. Şevket Kaya tarafından kurulmuş, ardından birçok merkezde sayıları artmıştır.
Yoğun bakımlar ağır durumdaki kritik hastalara kesintisiz olarak üst düzey bakım verilen, tetkik ve tedavi yapılan birimlerdir. Hastaların organ yetmezliklerinin desteklenmesi için birçok, karmaşık organ destek cihazları kullanılır. Bu nedenle 1970’li yıllardan itibaren gelişmiş ülkelerin birçoğunda ‘yoğun bakım uzmanlığı’ ayrı bir uzmanlık alanı olarak tanımlanmıştır. Ülkemizde ise yoğun bakım alanının ayrı bir uzmanlık alanı olarak tanımlanabilmesi için 2002 yılından itibaren çalışmalar başlamış ve en nihayetinde 2011 yılında Kanun ile altı ana branşın yan dalı olarak oluşturulmuştur.
Atatürk ilkelerinin en nihai amacı, Türk milletini aklın ve bilimin ışığında muasır medeniyetler seviyesine ulaştırmaktır. Bu süreçte, ülkemizde yoğun bakım alanının oluşumu ve gelişimine katkıda bulunmak, yoğun bakımlarda multidisipliner yapıyı korumak, aynı zamanda farklı meslek gruplarının ve branşların yoğun bakım alanında iş birliği içerisinde çalışmalarını sağlamak ve uluslararası alanda da ülkemizin sesi olabilmek adına 8 Mart 2005’te derneğimiz ‘Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği’ adıyla on bir kurucu üye ile kuruldu. Kurucu üyelerimiz Dr. Arzu Topeli İskit, Dr. Muhammed Güven, Dr. Kaya Yorgancı, Dr. Mustafa Aydın Çevik, Dr. Hakan Alp Bodur, Dr. Turgay Çeliker, Dr. Yusuf Alper Kılıç, Dr. Sait Karakurt, Dr. Emre Karakoç, Dr. Defne Altıntaş ve Dr. Melda Türkoğlu olup ilk yönetim kurulu Dr. Arzu Topeli İskit başkanlığında Dr. Muhammed Güven, Dr. Kaya Yorgancı, Dr. Mustafa Aydın Çevik, Dr. Hakan Alp Bodur, Dr. Turgay Çeliker, Dr. Yusuf Alper Kılıç’tan oluşmaktaydı. Özellikle farklı branşlardan kurucu üyeler seçilmiş, her bir branşın yoğun bakıma alanına getireceği zenginliklerle beraber, yoğun bakımda çalışırken ‘BİR’ olmanın savunuculuğu vurgulanmak istenmiştir. Derneğimizin kuruluş amacı doğrultusunda yapmış olduğu, hizmet ve faaliyetlerin topluma katkısı dikkate alınarak 5 Ağustos 2011 tarihli İçişleri Bakanlığı kararıyla Dernek adına “Türk” adı eklenmesi uygun görülmüş ve Derneğin resmi adı Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği TDCY olmuştur. Yoğun bakım uzmanlarının sayılarının artması, ismimizin bizim kimliğimizi daha iyi tanımlaması adına 30 Haziran 2021 itibariyle yapılan 7. Seçimli Genel Kurulunda Tüzük değişikliği yapılarak Derneğimizin adı Türk Yoğun Bakım Uzmanları Derneği (TÜYUD) olarak değiştirilmiştir.
Derneğimiz kurulduğu andan itibaren ülkemizde yoğun bakım alanının gelişmesi, için yoğun çaba göstermiştir. Bu amaçla, ülke çapında farklı şehirlerde bölgesel ihtiyaçlar dikkate alınarak eğitim kursları düzenlenmiştir. Bu kursların yoğun bakım alanında çalışan tüm hekimlere yönelik olmasına dikkat edilmiştir. Her biri farklı illerde olmak üzere, yirmiden fazla ‘Temel Yoğun Bakım Kursu’ ile yoğun bakım alanının tanınırlığının sağlanması ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca yoğun bakım uzmanlarına yönelik özellikli konularda bölgesel kurslar düzenlenmiştir. Dernek kurulma aşamasındayken başlayan Yıllık Ulusal kongrelerimiz ülkemiz Yoğun Bakım çalışanlarının bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunabilecekleri bir ortam sağlamış, aynı zamanda güçlü bağlar kurulmasına zemin hazırlamıştır. İlerleyen yıllarda, ülkemizin bulunduğu konum da dikkate alınarak, Ulusal Kongrelerimiz sırasında Avrasya Toplantıları da düzenlenmeye başlanmış, bölgede bu alanda öncü bir konum kazanmamız hedeflenmiştir. Avrasya Toplantılarının düzenlenmesi yönünde ilk karar 16 Aralık 2012’de alındı. İlk Avrasya Toplantımız 27-30 Kasım 2012 tarihlerinde yapılan 9. Ulusal Dahili ve Cerrahi Yoğun Bakım Derneği Kongresi kapsamında düzenlendi.) İlerleyen zamanda ise Yoğun Bakım Ultrasonografisi Çalışma Grubu, Sepsis ve Yoğun Bakım Enfeksiyonları Çalışma Grubu, Nutrisyon Çalışma Grubu gibi özellikli çalışma grupları da oluşturulmuş ve bu şekilde konu odaklı eğitim, araştırma planlamaları yapılması hedeflenmiştir.
Yan Dal Uzmanlık sınavında ilk kez 2012 yılında kadroların ilan edilmesiyle, yoğun bakım yan dal uzmanlık eğitim süreci yeniden başlayarak, ülkemizde ihtiyaç duyulan yoğun bakım uzmanlarının yetiştirilmesi sağlandı. Uzmanlık öğrencilerimizin sayısının artmasıyla aralarındaki bağların güçlendirilmesi ve ortak sorunlara çözüm üretilmesi amacıyla 11. Dahili ve Cerrahi Bilimler Ulusal Kongresi (2014) sırasında Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Derneği altında ‘Yoğun Bakım Yan Dal Uzmanlık Öğrencileri Komisyonu’ kurulmuştur.
Farklı meslek gruplarından sağlık çalışanlarını, başta da yoğun bakım hemşirelerimize de derneğimiz çatısı altında yer verdik. Onların da kendilerine özgü süreçleri daha kolay yürütebilmeleri ve sahaya ulaşabilmeleri adına 2018 tarihinde Hemşirelik Komisyonu kuruldu.
Derneğimiz kuruluşundan itibaren ülkemizde yoğun bakım alanında eğitimin ve sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi için Sağlık Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurumu, Tıpta Uzmanlık Kurulu, Sosyal Güvenlik Kurumu vb kamu kurumları ile iletişim içerisinde olmuş; yönetim kurulu ve dernek üyeleri çözüm önerileri ile sahada yaşanan sorunları iletmiş, çeşitli platformlarda danışmanlık görevlerinde bulunmuşlardır.
Ülke çapında yoğun bakım alanında araştırmaların geliştirilmesi adına 8 Mart 2020’de, Derneğimizin kuruluşunun 15. yılında TRICS-Net (TuRkish Intensive Care Studies – Network) kurulmuştur. Yoğun bakım tıbbında klinik, temel bilimler ve çok merkezli, çok uluslu araştırmaları en iyi etik ve bilimsel kalite ile gerçekleştirmek, desteklemek, teşvik etmek hedeflenirken, bu sayede yoğun bakım tıbbında çığır açan bir araştırma ağı olması, araştırma merkezleriyle ulusal ve uluslararası alanda iş birliği kurmak ve geliştirmek hedeflenmiştir. Çalışma ağımızın ilk araştırma makalesi COVID19 pandemisi sırasında yayınlanmıştır (Clinical Outcomes and Independent Risk Factors for 90-Day Mortality in Critically Ill Patients with Respiratory Failure Infected with SARS-CoV-2: A Multicenter Study in Turkish Intensive Care Units. Balkan Med J 2021;38:296-303).
Bilgi ve tecrübenin kalıcı olarak da paylaşılabilmesi adına ve uluslararası düzeyde duyurulabilmesi adına, kuruluşumuzdan itibaren yayınladığımız bilimsel dergimiz, Journal of Critical and Intensive Care (J Crit Intensive Care) birçok dizin yanı sıra 2015 yılından itibaren TÜBİTAK ULAKBİM TR dizininde, 2016 yılından bu yana Web of Science – Emerging Sources Citation Index’te indekslenmektedir. Ayrıca Temel Yoğun Bakım Kitabı ve Pandemi Anıları Kitabı isimli iki de kitabımız bulunmaktadır.
Derneğimiz için en önemli hedeflerden birisi olan uluslararası iş birliği oluşturma ve Dünya’da öncü olma yolunda en önemli adımımız 2023 Dünya Kongresi oldu. İstanbul’da 26-30 Ağustos 2023 tarihlerinde gerçekleşen 16. Dünya Yoğun Bakım Kongresi’ne 82 ülkeden katılan yoğun bakımcılara ve farklı dünya derneklerine ülkemizde yoğun bakımın geldiği noktayı göstermiş olduk. Aynı zamanda gelişmekte olan ülkeler için örnek ve destek olmayı hedefledik. Cumhuriyet’in ilanı ile eğitimde fırsat eşitliğine yönelik çalışmaların ve kadınların tıp okumasının desteklenmesinin meyvelerini de Kongremizde somut olarak görmüş olduk. Dünya Kongresi, konuşmacıların yarıya yakının kadın olması nedeniyle de dünyada fark yaratan kongrelerden biriydi.
Zaferlerin sadece siyasi ve askeri zaferlerle sınırlı kalmaması gerektiğine inanan Ata’mızın izinde, bizler de Ülkemizin yoğun bakım alanında ilerlemesi, adını duyurması için bilimin ışığında ilerlemeye; Cumhuriyetin kazanımları ile geldiğimiz bu noktada ileriye baktığımızda yoğun bakım alanında hızla gelişmekte olan ülkemizin dünyada öncü bir noktaya gelmesini sağlamak için var gücümüz ile çalışmaya devam edeceğiz.
Cumhuriyetimizin 100. yılını coşkuyla kutlarken Ata’mızı saygıyla anıyoruz.
Nice Aydınlık Yüz Yıllara…
Türk Yoğun Bakım Uzmanları Derneği
