Son 40 yıl içerisinde modern tıp dünyasında son derece önemli bir yer tutan yoğun bakım hekimliği birçok aşamadan sonra başta Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleri olmak üzere standart bir eğitim programı üzerine kurulmuştur. Yoğun bakım eğitimi çoğunlukla multidisipliner bir yapılanma sonucunda yeni bir tıp branşı olarak gelişimine devam etmektedir.
Bilinmektedir ki 2012 yılında uygulanmaya başlanan Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı (YDUS) öncesinde ülkemizde maalesef ki resmi ve programlı bir yoğun bakım eğitimi verilmemekte idi. Bu uygulama, uzmanlık eğitimini tamamlayan hekimlere, ana dal eğitiminin üzerine yan dal olarak yoğun bakım eğitimi alabilme fırsatı tanımış, ülkemizde nitelikli yoğun bakım uzmanı yetişmesi konusunda devrim niteliğinde bir gelişme olmuştur. Bu tarihten itibaren, YDUS’ta başarılı olan bazı ana dallara mensup uzman hekimlerin, yoğun bakım yan dal uzmanı olabilmeleri için üç yıllık yoğun bakım yan dal eğitim programı dahilinde multidisipliner ve kapsamlı bir eğitim dönemini tamamlayarak girdikleri uzmanlık sınavından başarılı olmaları şart koşulmuştur. Bu yöndeki olumlu gelişmeler ülkemiz için yoğun bakım hekimliğini uluslar arası standartlara taşımak için atılmış en önemli adımdır. Ancak standart üç yıllık yoğun bakım yan dal eğitim programı sürer iken, 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanununa eklenen Geçici 12’nci Madde (Geçici Madde 12-(Ek: 19/11/2014-6569/21 md.)) hükümleri çerçevesinde 22.08.2015 tarihinde Sağlık Bakanlığı adına Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yoğun bakım yan dal sınavı yapılmıştır. İlgili yasada, bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olanlara yoğun bakım uzmanlık belgelerinin ek bir eğitime ihtiyaç duymadan verileceğine ilişkin bir madde bulunmaktadır. Bu tarihte yapılan sınav sonucunda yoğun bakım uzmanlık diploması yoğun bakımlarda belli bir süre çalıştığını belgeleyen bazı hekimlere herhangi bir eğitim sürecinden geçirilmeden ve yeterlilikleri değerlendirilmeden verilmiştir.
Ülkemizde başka hiçbir yan dal uzmanlık diploması YDUS’ta başarılı olunduktan sonra eğitim programı da başarılı bir şekilde tamamlanmadan hiçbir uzman hekim tarafından hak edilememektedir. YDUS ve yan dal eğitim programının amacı, program dahilindeki dallarda yetkin ve söz sahibi hekimler yetiştirmek olmakla beraber, eğitim verilmeden diploma verilmesi branşın kalitesini azaltmaya ve hekim sayısını artırmaya yönelik bir rol üstlenmiştir. Oysa harcanan tüm çaba sayıyı değil kaliteyi artırmak yönünde olmalıydı. Yan dal uzmanlık alanlarında hedef kalite değil de sayı olsa idi, sayısı 100’ü dahi bulmayan birçok iç hastalıkları ve pediatri yan dallarında, istenirse birçok ana dal uzmanı yan dal uzmanı yapılabilirdi.
Türkiye’de yoğun bakım uzmanlık eğitimini belirli bir standarda ulaştırmak için yapılan yoğun bakım eğitim programına tezat oluşturarak gerçekleştirilmiş olan sınav, ikinci kez yapılması gündeme getirilerek öncelikle ana dalının üzerine bir de sınav kazanarak eğitime tabi tutulan bizlerde ciddi motivasyon kaybı ve geleceğe yönelik kaygı oluşmasına neden olmuştur. Hali hazırda Türkiye’de YDUS ile devam etmekte olan 3 yıllık bir yoğun bakım eğitim programı süreci varken ve her yıl pek çok ana dalın bile üzerinde yoğun bakım yan dal uzmanlık kontenjanı açılmasına rağmen, üstelik yoğun bakım yan dal eğitimi almadan diploma verilen hekimlerin de YDUS’a girmelerine engel bir durum olmamasına rağmen bu konunun gündeme getirilmesi büyük bir haksızlıktır.
Kanunen belirlenen bazı ana dal uzmanların, sınav, eğitim ve devlet hizmeti yükümlülüğünü yerine getirerek yoğun bakım uzmanı olmaları konusunda engel bulunmamaktadır. Yan dal uzmanının olmadığı ünitelerde ana dal uzmanları yan dalın yetkileri ile çalışabilmelerine engel bir durum yoktur. Bu durum birçok diğer yan dal uzmanlık alanı için de geçerlidir. Bu durum söz konusu iken yoğun bakım ünitelerinde yan dal uzmanı olmaması durumunda yetki sahibi olan ana dal uzmanlarının özel bir eğitim programından başarılı olunarak sahip olunan yoğun bakım yan dal uzmanlığı diplomasını bu eğitim verilmeden almasının mantıklı bir yönü bulunmamaktadır.
Bizler, yer yüzünün en güzel branşı olduğunu düşündüğümüz yoğun bakımımızın modern tıbbı takip etmesinin ötesinde ona yön vermesini istiyoruz. Bunu yapabilmek için ihtiyacımız olan güç her birimizde bulunmaktadır. Ancak bilimsel başarı için gerekli daha önemli bir şey varsa, o da eğitimin sistemli, sürekli, ve kaliteli olmasıdır.
Yoğun bakım alanında, teorik ve pratik eğitimini almadan, bu eğitim sonucu yeterlilik durumu değerlendirilmeden sadece bir sınav ile bazı hekimlere yoğun bakım uzmanlık belgesi dağıtılması, tıbbın en çok özveri gerektiren dallarından biri olan yoğun bakıma kendisini adamış olan biz genç yoğun bakım hekimlerini derinden yaralamakta, gelecekte yoğun bakım hekimliğini seçmek isteyen hekimlere olumsuz örnek sergilemektedir. Tüm bu nedenlerin yoğun bakım gibi değerli bir branşı tercih edilmeyen bir branş haline getirmesinden çekinmekteyiz.
Bizler, sınav ile yoğun bakım uzmanlığı verilmesine, bu kanunun çıkarıldığı ilk dönemden beri karşıyız ve yapılmış olan yanlışlığın geri dönüşünün olmadığının farkındayız. Bununla beraber içeriğine katılmasak da, meclisten geçmiş, cumhurbaşkanının onayladığı ve yürürlükte olan bir yasaya saygı göstermek zorundayız.
Genç yoğun bakımcılar olarak yüksek motivasyon ve şevk ile başladığımız yoğun bakım uzmanlık eğitim programı ile ilgili haksız olarak diploma verilen hekimlerin aramıza katılması ile yeterince motivasyon kaybına uğradık. Önümüzdeki süreçte; ilk sınavda başarısız olanların tekrar sınava alınmak istenmesi, veya yasanın öngördüğü gibi yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki bir yıl içinde müracaat edenler dışında yeni müracaatların kabul edilmesine mutlak suretle karşı olduğumuzu belirtmek isteriz.
Genç Yoğun Bakımcılar Komisyonu | Yayım tarihi: Aralık 2017