Gündeme Dair Duyuru

Yoğun Bakım Camiasına Duyuru

19 Şubat 2018 tarihinde Sağlık Bakanlığı web sitesinde yayınlanan ve 24 Mart 2018 tarihinde yapılacağı duyurulan sınav çerçevesinde son günlerde değişik ortamlarda yaşanan tartışmalar ve söylemler ile ilgili olarak tüm bu süreçler hakkındaki Derneğimiz düşünce ve tutumları aşağıda özetlenmiştir:

Ülkemizde yoğun bakım hizmetleri 1960’lı yıllardan itibaren değişik isimler ve değişik kliniklerin bünyesi içinde yürütüldüğü bilinmekle birlikte “Yoğun Bakım” bilim alanının ilk olarak yasal sağlık mevzuatına girişi 19 Haziran 2002 tarihli ve 24790 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Tıpta Uzmanlık Tüzüğü” ile olmuştur. Bu tüzüğün ek çizelgesinde iç hastalıkları ile göğüs hastalıkları ana dallarının bir yan dalı olarak tanımlanmıştır. Yine bu Tüzüğün geçici 6. maddesinde “Bu Tüzükle yeni ihdas edilen yan dalların bağlı bulunduğu ana dal uzmanlarından o yan dalda yurt içinde veya yurt dışında en az beş yıl süre ile yaptıkları araştırma, uygulama ve incelemeleri ile bu alanda yurt içi ve yurt dışında yayınlanmış bilimsel yayınlarını ibraz ederek yeni ihdas edilen yan dalda uzmanlık belgesi almak isteyenlerin, bu Tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde başvurmaları durumunda, bu belgeleri, Tıpta Uzmanlık Kurulunca altı ay içerisinde değerlendirilerek çalışmaları yeterli görülenlere, Bakanlıkça uzmanlık belgesi düzenlenerek verilir ve uzmanlıkları tescil edilir” yer almaktaydı.

Yeni bir uzmanlık alanının tanımlanması ile birlikte bu şekilde uzmanlık belgesi dağıtılmasının aslında Türkiye’deki sağlık mevzuatı ve geçmiş uygulamalar incelendiğinde rutin olarak yapılan bir işlem olduğu bilinmektedir. O dönemde tüzüğün ilgili maddesi uyarınca uzmanlık belgesi almak için birçok hekim müracaat etmiş ancak bu sırada açılan davalar ve özellikle bu tüzük ile ilk olarak tanımlanan “Tıpta Uzmanlık Kurulu” ile ilgili önemli maddelerin iptali ile sonuçlanan yasal süreçler sonrası hiç bir dosyaya işlem yapılmamış ve kimseye uzmanlık belgesi verilmemiştir. Bununla birlikte ilgili tüzük sonrası Hacettepe Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakülteleri bünyelerinde yoğun bakım bilim dalları kurulmuş ve yoğun bakım yan dal uzmanlık eğitimine başlanmıştır.

Konu ile ilgili bir sonraki yasal düzenleme 18 Temmuz 2009 tarihli ve 27292 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği”dir. Bu yönetmeliğin Bazı Yan Dallarda Uzmanlık Belgesi Verilmesi başlıklı Geçici 10. Maddesi: “(1) Algoloji, askeri psikiyatri, cerrahi onkoloji, çocuk acil, çocuk genetik hastalıkları, çocuk göğüs hastalıkları, çocuk kalp ve damar cerrahisi, çocuk radyolojisi, çocuk romatolojisi, çocuk ürolojisi, çocuk yoğun bakımı, el cerrahisi, geriatri, harp cerrahisi, jinekolojik onkoloji cerrahisi, klinik nörofizyoloji, periferik damar cerrahisi, perinatoloji ve yoğun bakım yan dallarında, bağlı ana dalda uzman olduktan sonra ve bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce o yan dal alanında yurt içinde veya yurt dışında en az iki yılı eğitim kurumlarında olmak üzere beş yıl süreyle araştırma, uygulama ve inceleme yapmış bulunanlar, yaptıkları araştırma, uygulama ve incelemeler ile aldıkları eğitimlere ait belgelerini ve bu alanda yurt içi ve yurt dışında yayımlanmış bilimsel yayınlarını ibraz ederek, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde uzmanlık belgesi almak için Bakanlığa başvurabilir. (2) Başvurular Kurul tarafından birinci fıkrada belirtilen başvuru süresinin bitiminden itibaren altı ay içerisinde değerlendirilir. Çalışmaları yeterli görülenlerin uzmanlık belgeleri Bakanlıkça düzenlenerek uzmanlıkları tescil edilir” hükmünü içermekte idi. Bu maddede sayılan şartları taşıyan hekimler uzmanlık belgesi almak için tekrar Bakanlığa müracaat etmiş ancak bu dosyalara da yönetmelikte ön görülen süre içerisinde işlem yapılmamıştır.

Bu arada 06 Nisan 2011 tarihinde kabul edilen 6225 sayılı kanun ile 1219 sayılı “Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun” a eklenen Ek Madde 14 ve Ek-3 sayılı çizelge ile Yoğun Bakım yan dalının bağlı olduğu ana dallar ve eğitim süresi yeniden düzenlenmiştir. Bu yasal düzenlemeyi takiben Tıpta Uzmanlık Kurulu (TUK)’nun 02-03/05/2011 tarih ve 189 nolu kararı ile yönetmeliğin 9 ve 10ncu maddelerine istinaden uzmanlık belgesi almak için yapılan müracaatların incelenmesine yönelik kriter setleri belirlenmiş ve ilgili hekimlerden tekrar basılı/elektronik ortamda müracaat talep edilmiştir. Bu değerlendirmelerin sonuçlanması 2013 yılını bulmuştur.

Bu aşamada Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği 18.07.2009 tarihli yönetmelik ile ilgili görüşünü web sayfasında yayınlamıştır ve görüş halen web sayfasında bulunmaktadır. Bu dökümana bakıldığında “Yönetmeliğin Geçici 10. Maddesinde yer alan bazı ana dallara ait uzmanlara yan dal uzmanlık belgelerinin düzenlenmesi ile ilgili olarak yapılacak değerlendirmede ilgili derneklerin temsilcilerinin bizzat yer almaları gerektiği düşünülmüştür” denilmektedir. Belge düzenlenme sürecinde Derneğimiz objektif kriterler olması gerektiğini ya da gerekirse yeterlilik sınavı gibi bir sınav olması gerektiğini düşünmüş ve her ortamda dile getirmiştir. Ancak ilgili dernekler ile bir uzlaşı sağlanamamıştır. Bu süreçte sınav düşünülmemiş, kriterler TUK tarafından belirlenmiştir. Yönetmelikte belirtilen şartlar içerisinde yer alan yoğun bakımda fiilen çalışma kriterini taşımadığı halde üniversite, fakülte ve/veya hastane yöneticilerinden gerçeğe aykırı belgelerin alındığı da maalesef gerçektir. Derneğimiz olarak dosya değerlendirme sürecinde yoğun bakımla ilgisi olmayan anadal uzmanlarının belgelerine “Sağlık Bakanı Müsteşar ve TUK Başkanı onayı ile” mümkün olduğunca objektif olarak itiraz ettik.

Bilindiği üzere 25 Kasım 2012 tarihinde yapılan YDUS sınavı ile ilk yoğun bakım yan dal uzmanlık öğrencileri eğitimlerine başlamış olup 2016 yılı itibari ile formal eğitim ile yoğun bakım uzmanı olmaya hak kazanmış meslektaşlarımız mecburi hizmetlerine başlamıştır. 2017 YDUS sınavı dahil bugüne kadar yapılan 6 sınavda toplam 742 kadro (328 anesteziyoloji ve reanimasyon, 150 iç hastalıkları, 139 göğüs hastalıkları, 53 genel cerrahi, 48 nöroloji, 24 enfeksiyon hastalıkları) açılmıştır. Bugüne kadar kaç hekimin uzmanlık eğitimini tamamladığı kaç kişiye uzmanlık belgesi verildiği konusunda sağlıklı bilgiye maalesef sahip değiliz. Zira bu konuda Sağlık Bakanlığına yaptığımız yazılı müracaatlara yanıt alabilmiş değiliz.

2014 yılına gelindiğinde TBMM’nde yeni bir kanun teklifi hazırlandığına dair aldığımız bilgiler eşliğinde derneğimiz konuya dahil olmuştur. Komisyona sunulan ilk yasa teklifinin gerekçesinin“Yoğun Bakım uzmanlık yan dalının eğitim süresinin anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanları için iki yıl olması sağlandığından maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla en az üç yıl süreyle yoğun bakım ünitesinde fiilen çalışmış olan anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanlarının, bir yıl içerisinde yoğun bakım uzmanlık belgesi almak için Sağlık Bakanlığına başvurmaları ve Bakanlıkça yapılacak ya da yaptırılacak sınavda başarılı olmaları şartıyla Yoğun Bakım Uzmanlık Belgesi alabileceği düzenlenmiştir” olduğu görülmüştür (TBMM Komisyon raporlarından ulaşılabilir, halka açık dökümanlar). Bu şekilde birden bire çok sayıda kişiye yoğun bakım uzmanlık belgesi dağıtılarak daha yeni başlamış yoğun bakım yan dal uzmanlık eğitimini değersizleştirmek, cazibesini yok etmek, başladığı gibi bitirmek ve bu sayede eski düzene dönmeye ortam yaratılacaktı.

Sağlık mevzuatımıza bakıldığında yeni ihdas edilen uzmanlık alanları için her zaman ilk ihdas edildiğinde bir kereye mahsus olmak üzere ilgili bilim alanında çalışanlara belirli şartlar çerçevesinde uzmanlık belgesi verildiği görülmektedir. Yoğun bakım bilim alanı için de bu uygulanmış olmasına rağmen ve hatta resmi yoğun bakım uzmanlık eğitimleri başlamış olmasına rağmen ayrıca sınav ile uzmanlık belgesi dağıtılmaya çalışılması Cumhuriyet tarihimizde bir ilktir ve Derneğimizin kesinlikle desteklediği, onay verdiği bir konu değildir. Nitekim 2014’de TBMM Sağlık Komisyonu başta olmak üzere tüm partiler düzeyinde tarafımızca itirazlarda bulunulmuştur. Bazı derneklerin tarafımıza yoğun muhalefetine rağmen Mecliste sunum dahi yaptık ve en azından zorunlu hizmet konusunu yasaya ekletebildik.

Geçtiğimiz günlerde ağırlıklı olarak yoğun bakım uzmanlarının yer aldığı internet ortamında bir öğretim üyesi sınav konusunu içeren yasa konusunda Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneğinin de oy birliği içinde olduğunu ifade ettiğini üzüntü ile müşahede ettik. Bunun kesinlikle doğru olmadığını tekrar tekrar ifade etmek isteriz.

Sonuç olarak 1219 sayılı kanuna eklenen Geçici 12nci madde “25/11/2012 tarihinden önce en az üç yılı eğitim kurumlarında olmak üzere toplam beş yıl süreyle yoğun bakım ünitelerinde çalışmış bulunan yoğun bakım uzmanlık yan dalının bağlı olduğu ana dal uzmanları ile çocuk yoğun bakım ve çocuk acil ünitelerinde çalışmış olan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilgili yan dal uzmanlık belgesini almak için Sağlık Bakanlığına başvurabilirler. Başvuranlardan Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olanların uzmanlık belgeleri, Bakanlıkça düzenlenir ve tescil edilir. Bu şekilde uzmanlık belgesi alanlar, Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabi olurlar” şeklinde yasalaşmıştır.

Yasa yürürlüğe girdikten sonra müracaat için bir yıl süre verilmiş olmasına rağmen Sağlık Bakanlığı bu bir yıllık sürenin dolmasını beklemeden 22 Ağustos 2015 tarihinde birinci sınavı yapmış ve bu sınava 145 uzman hekim girmiştir. Sınav sonucu, sınavı yapanlar ve girenler için büyük bir hayal kırıklığı olmuştur. Zira Sağlık Bakanlığının, faaliyet gösteren iki yoğun bakım derneği var iken sınav sorularını hazırlama görevini bir acil tıp derneğine verdiğini sınavdan bir süre sonra öğrenmiş olduk. Maalesef sınava giren meslektaşlarımızın bazılarının hala alelacele yapılan bir sınavda uzmanlık alanı dışındaki kişilerce hazırlanan sorular için derneğimizi sorumlu tutmaları ayrı bir ironi konusudur.

Bu sınav sonrasında Sağlık Bakanlığı yeni bir duyuru ile ikinci bir sınav yapacağını ilan etmiştir. Yasaya göre bir yıllık süre içerisinde müracaat eden ancak ilk yapılan sınava girmeyen kişiler için yapılması gereken sınav duyurusunda yer alan 8nci maddede “22 Ağustos 2015 tarihinde birincisi yapılan Yoğun Bakım, Çocuk Yoğun Bakımı ve Çocuk Acil Yan Dal Uzmanlık Sınavlarına girmeye hak kazanan adaylar yeni bir başvuruya gerek kalmaksızın ikinci sınava girebileceklerdir.” ibaresi yer almıştır. Bu durum yasada yer almayan, yasayla verilmeyen bir yetki ile sınavda başarısız olanlara yeni bir sınav hakkı ortaya çıkarmaktan ibarettir. 19 Şubat 2018 tarihinde Bakanlık web sayfasındaki duyuru ile ikinci sınavın 24 Mart 2018 tarihinde yapılacağı duyurulmuş ve sınava girecek kişilerin listesi yayınlanmıştır. Sınava girecek 132 kişilik liste incelendiğinde 106 kişinin ilk sınava da girdiği görülmektedir.

2017 yılı içinde Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Yoğun Bakım çalıştaylarında bu konu gündeme gelmiş ve tartışılmış olup Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği olarak ilk sınavda başarısız olanlara ikinci bir sınav hakkı verilmesine karşı olduğumuzu ve bu durumda üyelerimizin haklarını korumak adına yasal girişimlerde bulunacağımızı Bakanlık yetkilileri ve diğer ilgili dernekler huzurunda ilan ettiğimiz ilgililerin malumu olup bunu yerine getirmekte kararlı olduğumuzu tekrar ifade etmek isteriz. Nitekim 20 Şubat 2018 tarihi itibari ile Danıştay Başkanlığına dava dilekçemiz verilmiştir. En büyük endişelerimizden biri bu sınavda da başarısız olacak kişiler için üçüncü, dördüncü, beşinci sınavların gündeme getirilmeye çalışılması ya da ayırt ediciliği son derece düşük ve basit bir sınav ile sınava giren hemen herkese uzmanlık belgesi verilmeye çalışılmasıdır.

İlgili yasanın yasalaşması döneminde bu yasaya karşı olmakla birlikte TBMM’nce kabul edilen ve Cumhurbaşkanlığı makamınca onaylanan bir yasaya saygı göstermek Derneğimizin hukuk ve ahlak anlayışının gereğidir. Bu nedenle yasanın öngördüğü bir yıllık yasal müracaat süresi içerisinde müracaat eden ve ilk yapılan sınava girmeyen 26 meslektaşımızın kanuni haklarını kullanmalarının daha fazla geciktirilmemesini ilgililerden beklemekteyiz.

Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği, yoğun bakım biliminin kurumsal yapısını geliştirmek ve güçlendirme, yoğun bakım çalışanlarının eğitim ve deneyimlerine katkı sağlamak, yoğun bakım hastalarına verilen izlem ve tedavi kalitesini arttırma misyonu çerçevesinde yoğun bakım uzmanlık eğitim sürecini sekteye uğratacak, değersizleştirecek her türlü girişime karşı yasal haklarını kullanmaya devam edecektir. Derneğimiz üyesi yoğun bakım yan dal uzmanı ve uzmanlık öğrencilerinin bu konularla ilgili tüm yasal problemlerine daha önce yaptığımız gibi her türlü desteği vermeye devam edeceğiz.

Derneğimizin her koşulda görüş ve tutumlarını kişisel menfaatler yerine hukuki, etik, şeffaf ve bilimsel bir anlayışla sergileyeceğini iletir, tüm taraflara saygı ile duyururuz.

 

Türk Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Derneği

Yönetim Kurulu

About author

-->